Sobota mięsopustna – dzień modlitwy za zmarłych.

Dniem poświęconym szczególnej modlitwie za zmarłych jest  sobota poprzedzająca niedzielę o Sądzie Ostatecznym. Jej czas przypada na ósmy dzień do rozpoczęcia Wielkiego Postu. Tego dnia wierni zbierają się w Cerkwi na modlitwie, podają kapłanowi karteczki (tzw. zapiski) z imionami zmarłych, te zaś są wyczytywane podczas proskomidii,  ( pierwszej części Świętej Liturgii), kiedy kapłan wyjmuje cząsteczki z prosfory i pod koniec nabożeństwa opuszcza je do Czaszy (kielicha) ze słowami: „Odmyj, Hospody, hrichy zdi pomynawszychsia Krowiju Twojeju czestnoju”. (Obmyj, Boże, grzechy tu wspomnianych Najświętszą Krwią Twoją). Następnie modlitwa za zmarłych kontynuowana jest także po Świętej Boskiej Liturgii podczas panachidy.  Chrześcijanie pamiętają o zmarłych zarówno w modlitwach całej wspólnoty wiernych, podczas nabożeństw, ale również w modlitwach indywidualnych, codziennych, domowych.  W praktyce cerkiewnej np. do czterdziestego dnia po śmierci wskazane jest codziennie czytać przynajmniej pewien kolejny fragment Psałterza. Jakkolwiek, zgodnie z nauczaniem Cerkwi prawosławnej, w 40. dniu po śmierci odbywa się indywidualny sąd nad człowiekiem i zasadniczo zostaje określony pośmiertny udział duszy, to los tych, którzy w większym lub mniejszym stopniu zostali potępieni, może ulec zmianie na lepsze dzięki wstawiennictwu bliskich i całej Cerkwi Chrystusowej. To dlatego umarli potrzebują naszych modlitw i dobrych uczynków, które mogą pomóc zmarłym, mogą przynieść im „ulgę”. Do modlitwy za zmarłych powinno nas skłaniać poczucie nieodwracalnej straty. Bez tych wszystkich ludzi, którzy niedawno nas opuścili, czujemy się ciągle osamotnieni, często smutni i niepocieszeni. Mamy wiele wspomnień związanych z nimi, pamięć czasu spędzonego z nimi i wspólnych przedsięwzięć. Jednakże to nie powinno służyć rozdrapywaniu na nowo naszych ran. Ta bezustanna pamięć winna uświadamiać nam ich stałą obecność. O zmarłych pamiętamy także w przeświadczeniu, że u Boga „wszyscy są żywi”. Zmarli są Cerkwią „tryumfującą”, natomiast żywi – „wojującą” lub  „pielgrzymującą” na ziemi. Jedni i drudzy stanowią całość i jedność. Łączy ich jedność współodpowiedzialność za siebie nawzajem. Nikt z nas nie żyje dla siebie i nikt nie umiera dla siebie: jeżeli bowiem żyjemy, żyjemy dla Pana; jeżeli zaś umieramy, umieramy dla Pana. I w życiu więc, i w śmierci należymy do Pana (Rz 14,7-8). Nikt też sam nie będzie zbawiony. Istnieje głęboka więź pomiędzy dwiema formami naszego istnienia. Nieustannie w nasze życie wkracza życie innych: w to, co myślimy, mówimy i czynimy. I na odwrót, nasze życie wkracza w życie innych: zarówno w złym, jak i w dobrym. Modlitewne wstawiennictwo za drugiego człowieka jest więc czymś zupełnie naturalnym także po śmierci. W splocie istnień, nasze podziękowanie, nasza modlitwa za zmarłych mogą stać się pewnym etapem ich oczyszczenia i usprawiedliwienia. Nie sprawimy, że ich los diametralnie się odmieni bez względu na to, jak żyli w doczesnym życiu, ale możemy wesprzeć ich i przynieść ulgę oraz okazać im wsparcie w oczekiwaniu na dopełnienie się dziejów, kiedy Bóg będzie: wszystkim we wszystkich. W tym ostatecznym spotkaniu z Bogiem poznamy w pełnym wymiarze dobroć i miłość, jaką Bóg nas obdarzał przez całe życie. Z przerażeniem także ujrzymy własną bezmyślność, zatwardziałość serca, bezduszność wraz z całym naszym egoizmem. Spadną wszystkie maski, za którymi się skrywaliśmy. To będzie bardzo bolesne przeżycie i przeszyje nas ono jak ognista strzała. Pojmiemy nagle, kim mogliśmy być, a kim tak naprawdę byliśmy.

Cerkiew przypomina nam o naszym obowiązku modlitwy za zmarłymi. Szczególnie ważne dni to

• Trzeciego dnia po śmierci człowieka,
• Dziewiątego dnia,
• Czterdziestego dnia,
• W rocznice,
• W niedzielę mięsopustną – 8 dni przed początkiem Wielkiego Postu,
• W 2,3 i 4 sobotę Wielkiego Postu,
• W Troicką Sobotę, przed Świętem Pięćdziesiątnicy,
• Na Radonicę, 9 dzień po Wielkanocy.
• W Dymitrewską Sobotę, przed Świętem Św. Męczennika Dymitra Sołuńskiego.
• W każdą sobotę tygodnia, ale  przede wszystkim podczas każdej pełnej Świętej Liturgii, kiedy odbywa się Święta Eucharystia.

Sobota mięsopustna, Lubin 2021r.

Karolina Szpytko.